شصت‌و‌یکم | فرض خداناباوری
66Description
آوریل سال ۲۰۱۰ وقتی آنتونی فلو، فیلسوف مشهور دین، درگذشت، خیلی‌ها از خودشان پرسیدند: «آیا او موقع مرگ به خدا باور داشت؟» علت این پرسش هم مواضعی بود که او در طول زندگی‌اش اتخاذ کرده بود؛ از جمله موضعی که با مقاله‌ی «فرض خداناباوری» مطرح کرده بود و به کمکِ آن، تکانی اساسی به بحث‌های فلسفه‌ی دین داده بود. در این قسمت، «فرض خداناباوری» را واکاوی می‌کنیم.
نسخه انگلیسی مقاله‌ی «فرض خداناباوری» اثر آنتونی فلو
کتاب «رویکردهای معاصر در معرفت‌شناسی دینی» حاوی ترجمه‌ی فارسی مقاله‌ی آنتونی فلو
مقاله‌ی «آیا ممکن است بار استدلال بر دوش خداباور نباشد؟» اثر حامد قدیری و سیدکیوان وهابی
کتاب «عصر سکولار» اثر چارلز تیلور
حمایت ارزی از پادکست لوگوس از طریق پی‌پال به ایمیل زیر:
logos.podcast1@gmail.com
موسیقی متن: بریده‌هایی از موومان چهارم سمفونی نهم آنتونین دورژاک
کتاب «عصر سکولار» اثر چارلز تیلور
United States
سلام ، این چیدمان مطلوب نیست، و مطلوبتر اینه که ، هر کسی آزاده مدل خودش را از جهان ارائه بده ، بعد دو یا هر چند مدلی که ارائه داده شده را از نظر کامل بودن و بهتر توجیه کردن با هم مقایسه کنیم . مثلا من بیام به انیشتن بگم مدلت را قبول ندارم ، خمیدگی فضا و زمان را اثبات کن آقای مدعی . فیزیک‌دانان میگن عه چطور میشه خم شدن زمان و فضا را نشان داد پس فیزیک پر ؟ نه زمانی که مدلی فیتتر از انیشتن ارائه بدم جايگزين میشه . پس اجالتا با علم ماهیت و منشا قوانین فیزیک را مشخص کنیم تا بعد بشه خدا را نفی کرد
۴- فرمودید که تشخیص مدعی معمولا بر اساس شرایط اجتماعی و فرهنگی انجام میشود و هر چه چیزی برای عموم مردم بدیهی تر باشد ان را به عنوان اصل بدیهی در نظر میگیریم و خلاف ان را ادعا میگوییم که باید اثبات شود. اگر این تعریف از مدعی بودن را بپذیریم، چگونه میتوانیم بگوییم در جهانی که ۵۵ درصد مردم آن را مسلمانان و مسیحیان تشکیل میدهند، اصل بدیهی خدانابوری است؟ به نظر برعکس می اید،اصل بدیهی خداباوری است و مدعا خداناباوری!
۲- اگر استدلال کنیم که بله در این مورد خاص می شود گزاره ای را از ساحت حقوق وارد ساحت فلسفه کرد و دچار خلط مطالب و مفاهیم نشد، آنگاه سوالی که باید پرسید (و تا حدودی در این اپیزود به آن اشاره شد) این است که چرا تصدیق کننده فقط خداباور است؟ چرا تصدیق کننده خداناباور نیست؟ این خود نیاز به استدلال دارد، چون به نظر می آید که آنتونی فلو فقط خداباور را تصدیق کننده در نظر گرفته، در حالی که خداناباور هم تصدیق میکند، و ان این است که خدا وجود ندارد.
ایده آنتونی فلو جالب بود، هر چند که باهاش موافق نیستم، اما چیزی که باعث شد من تو این اپیزود به وجد بیام خود ایده انتونی فلو نبود، نقد ایده بود، نقد ایده خیلی بیشتر از خودش به من بینش و دقت فلسفی داد! یه سری نقد و سوال هم دارم که اینجا مطرح میکنم: ۱- چگونه حق داریم چیزی را از ساحت ایکس وام بگیریم و به ساحت وای ببریم؟ اینجا مشخصا، چگونه میتوان یک گزاره حقوقی را از ساحت علم حقوق وارد ساحت فلسفه کرد؟ زیرا مثلا میدانیم که احکام فردی در دین را لزوما، عینا نمیتوان در مورد احکام اجتماعی بیان کرد...
سلام ، به نظر می رسد در نبود آزادی استدلال فلسفی ،حقوقی ،اجتماعی ،سیاسی و غیره قابل اتکا نیست چون برای طرف ضعیف تر هزینه دارد.🙏
جالب بود
فکر میکنم به مسئله خدا در طول تاریخ خیلی زیاد پرداخته شده هر چند تفکر عمیق درباره هر موضوعی شایسته یک انسان روشنفکره ولی مسائل مهم دیگری هم وجود داره که اونقدر که باید بهش پرداخته نشده مثلا مسئله محیط زیست جایی که هم خداباورها و هم خداناباورها درش هم نظرند که حفظ محیط زیست از مسائل مهم بشر قرن ۲۱ است. ولی من پادکستی نشنیدم که در مورد مسئله نفت صحبت بشه . اینکه آیا ما در حال حاظر واقعا نیاز به سوزوندن نفت داریم یا اینکه نفت به عنوان طلای سیاه صرفا وسیله ای برای حرکت چرخ های سیستم سرمایه داریه ؟؟!
هرچه که بجلومیریم ومغزانسان متاثرازپیشرفتهای علمی سنگین تر میشه انگار این پرسشگری بزرگ دامنه وسیع تری پیدا میکنه.بنظرم کاش اثبات وجودخداامکان داشت.ومادلخوش میشدیم به حضوریک ابرقدرت خانگی!هیچکسی ازاین حامی بدش نمیاد...اما.....
در مبحث عدم یاوجودخدا.ابتدابساکن باید واژه خدا روواکاوی کرد.مابایداول بدونیم این ادعاازکجامطرح شد. اصلا خداچیه؟اینکه بواسطه عادات فقط ازخدابگیم وازترس بدنبال ماهیتش نباشیم.قطعا این وسط یک شیطنتی شده!اسلام یعنی تسلیم کننده !آخرین ورژن خدارومونتاژکرد.وبدنبال تسلیم گران محض گشت و قانون نانوشته تابوگونه ای روبوجودآورد.واساساپرسش رو ممنوع کرد...
من فک میکنم بعضی ازپرسشهااساسا درست نیستن.مثل علم بهتراست یاثروت؟تابحال هیچ جواب منطقی نشنیدم حتی از خواص.چراکه بزعم خودم هردوخوبن امااولویت وجودی هرکدام برای هرشخصی بنابرجهانبینی اون ارزشگزاری میشه.
خیلی عالی بود. فقط من یه سوالی برام ایجاد شد، این «ناخداباوری» که توضیح دادید با ندانم‌گراییِ خداناباور (Agnostic atheism) فرقش چیه؟
کودک که به دنیا میاد خداباوره یا نمیدونه خدا چیه یا خداناباوره؟ اگه کودک ندونه خدا چیه، احتمالا کسانی می خوان بهش خدا را اثبات کنن و احتمالا بار اثبات بردوش اونهاس احتمالا خداناباوران در مرحله بعد وارد میشن و سعی میکنن اعتقادات کودک را ازش بگیرن فک نمی کنم سال تولد کودک تاثیری در باورهای بدو تولد داشته باشه ممنون از پادکست خوبتون
به نظر شرطی مثل «تیغ اوکام» در جَدَل خداباوری میتونه مشخص کنه چه کسی «مدعی» است و نیازه که ادعای خودش رو ثابت کنه.
من فکر می کنم تو بحث خداباور و ناباوری مهمترین چیز تعریف خداست، که البته از سوی خداباور باید ارائه بشه، تعریف مشخص و روشن که معمولا ترکیبی از متشخص و نامتشخص هست. در مسیحیت این تناقض ترکیب با تقسیم شکل روحانی و جسمانی خدا سعی شده که از بین بره، در اسلام هم این مسئله به شکل گنگ تری نامشخص باقی مونده. دلیل این تناقض بنظرم سعی ادیان برای ساختن خدای حاکم بوده که دستوراتی داره.و الا شکل روحانی خدا یا همون کل وجود و هستی (نامتشخص) از ارتباط اجزا هستی حکایت داره و متشخص انسانی ست در مسیر این ارتباط.
فضای کامنت برای اظهارنظر درباره عدم وجود خدا خصوصاً آنگونه که موسی آن‌را آفرید کافی نیست!!!
نمیدونم گوش دادن این اپیزود از یه مومن به خدا و دین اسلام درسته اونم برا یکی مث من که در این زمینه حول خداناباوری مطالعه نداره، آیا کار درستیه یا چی😅 این چیزا تو مناظرات بهتر جواب میده برا مخاطب کم سواد به این موضوعات. ولی با این حال گوش کنیم. همیشه کاراتون جذاب بوده😍😍🫶
چقدر موضوعاتی که دربارشون صحبت میکنید موضوعاتی هستند که دربارشون کم صحبت شده امیدوارم ادامه داشته باشند
کامنت دوم : به نظر من پوچ ترین دعوی فلسفی حال حاضر همین دعوا جهث اثبات وجود یا عدم وجود خداست . اینکه خداباوران بررسی سر چیستی و چگونگی و ماهیت خدا با هم دعوا و حتی جنگ و کشتار کنند به مراتب برای من منطقی تر از این به نظر میاد که بین این دو جریان بخواد جدلی باشه . از نظر من هیچ کدوم مطلقا قادر به پیروزی بر طرف مقابل نیستند و نخواهند بود . چه خدایی باشه چه نباشه
من یه مورد رو اول بگم من‌ندانمگرام حالا : اگر ما بعد از ۱۵۰۰ میلادی ، نیازی به حضور وجودی به اسم خدا احساس نمی‌کنیم دلیل نمیشه که نباشه . خیلی ساده گفتم عذر میخوام . مورد بعدی اینه که انسان از زمان خردورز بودنش از زمانی که ما میدونیم و شواهد داریم ازش ، همیشه چیزی رو پرستیده و به شکلی خدایی رو همیشه متصور بوده . همچنان هم اکثریت مطلق جمعیت سیاره ، به نوعی خداباور هستند . چه کسی در حال حاضر منکر وجود خدا باشه ، باید دلیل بیاره که چرا نیست یا چرا نمیتونه باشه . اگر به گذشته رجوع کنه که وضعش بدتره
باور به وجود خدا " یه کم " ناموجه نیست کاملا ناموجه است همانطور که باور به زئوس کاملا ناموجه است